Overslaan en naar de inhoud gaan
windmolenpark op zee

Wind-op-zee, een (on)mogelijkheid?

In discussies over het plaatsen van windmolens op land komt vaak de suggestie naar voren om ze liever in parken op zee te bouwen. Is dat een realistische gedachte? Directeur Bob Duindam van LochemEnergie legt uit dat het mooi klinkt, maar helaas niet kan. Want het rijk zegt tegen gemeenten: eigen energie opwekken op eigen grond.

Nederland realiseert voortvarend windparken op zee. Logisch want daar waait het vrijwel altijd en er zijn minder inwoners die weerstand bieden. Een onverwacht positief neveneffect van wind-op-zee is dat de biodiversiteit herstelt, en verrassend snel ook. Dit komt doordat een windpark verboden gebied is voor de scheepvaart en visserij.

 

LochemEnergie heeft afgelopen jaar verkend of ook zij een windturbine op zee kan realiseren.

 

Waarom een windturbine op zee?
Laten we beginnen te kijken naar de taakstelling van de gemeente Lochem om over te schakelen op duurzame energie. Lezend op haar website zien we dat de gemeente haar verantwoordelijkheid neemt om bij te dragen aan de doelen en zet in op 0,12 TWh energie uit wind en zon. De gemeente wil ruimte vinden voor ongeveer 4 windmolens van 3 megawatt (0,3 TWh). Ook moet er in totaal 100 hectare zonnepark op de grond komen. Daarvan is inmiddels 60 hectare vergund. Daarnaast bekijkt de gemeente hoeveel zonne-energie met daken is op te wekken.

 

Vanaf haar oprichting heeft LochemEnergie gewezen op de noodzaak van grootschalige opwek. De energiebehoefte van Lochem (RES 1.0: 0,12TWh per jaar) (zie voetnoot) wordt voor een klein deel gehaald uit zon-op-dak (0,006TWh). Als alle daken die daarvoor geschikt zijn worden ingezet, is ongeveer acht procent van de totale opgave haalbaar (0,010TWh). Er moet dus zon op land en wind op land bij komen om de gestelde opgave te realiseren. Het is door het rijk verplicht die opgave binnen de eigen regio te halen. In de regio (Stedendriehoek) neemt elke gemeente een deel voor haar rekening, Lochem doet ongeveer elf procent.

 

De procedures voor de realisatie van zon-op-land en wind-op-land duren echter lang, zijn omgeven door onduidelijkheden, netcongestie en politieke keuzes die niet tot realisatie op korte termijn gaan leiden.

 

Intussen hebben we met ons allen in 2022 de noodzaak van nieuwe duurzame energie mogen ervaren. Van radicaal stijgende energieprijzen en zorgen over voldoende aardgas voor de winterperiode tot huishoudens die de energierekening niet meer kunnen betalen.

 

Met een snel te realiseren windmolen op zee hoopt LochemEnergie de inwoners van Lochem een duurzaam en goedkoop alternatief te kunnen bieden. Immers, LochemEnergie is weliswaar een Lochemse vereniging, maar kan en mag wel energie buiten het grondgebied van Lochem opwekken. Inmiddels moeten we zeggen ‘hoopte’.

 

Werkwijze voor wind-op-zee
Wind-op-zee is het domein van het rijk. Om windparken te realiseren en exploiteren schrijft het rijk aanbestedingen uit. Windparken op zee worden vervolgens gerealiseerd door enorme conglomeraten van bedrijven die de miljarden voor investeringen kunnen opbrengen. Dit wisten wij natuurlijk ook toen we aan dit idee begonnen te werken.

 

EnergieSamen is de koepel waarbij ruim 600 energiecoöperaties zijn aangesloten. Ook België en Europa kennen dergelijke koepelorganisaties. Zij verkennen gezamenlijk de mogelijkheden voor energiecoöperaties om wind-op-zee te realiseren. Allereerst moet daartoe ruimte geboden gaan worden in de aanbestedingen van het rijk. Vervolgens zullen tal van andere eisen veranderd moeten worden willen energiecoöperaties mee kunnen doen. Geld is daarin niet de grootste hindernis.

 

Op dit moment is dus het niet mogelijk voor energiecoöperaties om wind-op-zee te realiseren.

 

Wind-op-zee als vervanger van wind-op-land?
Op dit moment is het ook niet mogelijk om de opgave die de gemeente Lochem heeft op zee te realiseren met 6 of 8 grote windmolens. Het rijksbeleid bepaalt dat de eigen energiebehoefte op eigen (regio) grondgebied gerealiseerd moet worden. Daar zijn veel argumenten voor te noemen. Enkele daarvan zijn:

  • Zoals onze inwoners het landschap koesteren, zo koesteren ook kustbewoners hun landschap en uitzicht. Er worden niet alleen turbines geplaatst. Voor elk park komen er ook extra hoogspanningsleidingen vanaf de zee het land in. De lasten moeten verdeeld worden.
  • Transport van energie over grote afstanden is kostbaar. Hoe dichter bij het verbruik de energie wordt opgewekt, hoe goedkoper de infrastructuur voor ons allemaal zal zijn.
  • Het gebied op zee dat bebouwd kan worden voor windparken is begrensd. Er moeten immers voor allerlei andere redenen voldoende open zee blijven. Denk alleen al aan de visserij, de scheepvaart van en naar Rotterdam, Amsterdam en Antwerpen, en andere havens.
  • Alle energie geconcentreerd op enkele plekken opwekken leidt ook tot kwetsbaarheid. Denk aan de sabotage van de gasleiding in de Oostzee.

 

Of dit zo blijft, is aan de politiek in Den Haag. Intussen blijft LochemEnergie zich inzetten voor de overgang naar duurzame energie.

 

VoetnootRegionale energie strategie (RES) gaat nieuwe fase in (website gemeente Lochem)

 

Reageren? Mail naar Bob Duindam